PSİKOTEKNİK nedir?

Psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesine tabi tutulacak kişiye,
önce psiko-teknik değerlendirme uygulanır. Kişi, düzenlenen psiko-teknik değerlendirme
raporu ile birlikte psikiyatri uzmanına başvurur. Psikiyatri uzmanı, kişiye ait psiko-teknik
değerlendirme raporunda belirtilen bulgular ile psikiyatrik muayenesi sonucu elde ettiği
bulguları birlikte değerlendirerek, söz konusu kişinin sürücülük yapmasına engel bir durum olup olmadığını belirten bir raporu iki nüsha olarak düzenler.KTY Resmi Gazete  18/07/1997 Sayı:23053

Psikoteknik değerlendirmenin amacı:Yapılan araştırmalar gösteriyor ki bu faktörlerin başında %98’lik bir oranla insan faktörü gelmektedir.Bu faktör içinde ağırlıklı olarak sürücü davranışlarındaki eksikliklerden ve kusurlardan söz etmek olasıdır.İnsan hatalarındaki kusurları ve kaza faktörlerini üç gruba ayırabiliriz.
Birinci grup trafik kural ihlali ve sürücü hataları;
1.Aşırı hız,
2.Yakın takip,
3.Yol vermeme,
4.Yanlış sollama,
İkinci grup trafik kural ihlali ve sürücü hataları;
1.Algılama,
2.Karar vermede eksiklik ve yalnışlık,
Alıgılayamama,yanlış karar verme,dikkatsizlik bu alanda ilk akla gelendir.
Kaygan yolda panik halde frenleme bu gruba çok iyi örnektir.
Üçüncü grup trafik kural ihlali ve sürücü hataları;
1.Alkol (sürücü yetenek ve algılamasını olumsuz etkiler)
2.Yorgun ve uykusuz olarak araç sürülmesi.
Bu nedenlerden dolayı,sürücülerin hem kendi hem de trafikde seyreden diğer araç ve yayaların can ve mal güvenliği üzerinde doğrudan etkisi bulunmaktadır.

Özellikle yolcu taşımacılığı yapan sürücülerin kendisinden başka canlarıda taşıdığı için bu konudaki sorumluluğu daha da büyüktür.
İnsan faktörünün öneminin bu kadar açık olması konunun yetkililerini harekete geçirmiş,yol ve trafik güvenliğini arttırmak adına önlemler almaya sevketmiştir.Öncelikle Avrupa’da uygulanmaya başlanan “doğru şoför” seçme uygulaması Avrupa Birliği’ne Uyum Yasaları çerçevesinde 2004 yılında ülkemizde başlangıç olarak ticari araç kullanıcılarını kapsayacak şekilde hayata geçmiştir.
Bu kapsamda sürücülerde güvenli araç kullanımı yapabilmeleri için gerekli olan dikkat,muhakeme,hız ve mesafe algılaması,geniş görüş alanı içinde uyaran fark etme,görsel algılamada süreklilik gibi zihinsel yetenekler ile tepki hızı ve koordinasyon düzeyi gibi psikomotor yeteneklerinin ölçümü PSİKOTEKNİK DEĞERLENDİRME çatısı altında yapılmaktadır.

KARAYOLU TAŞIMA YÖNETMELİĞİ MADDE 36- (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerde çalışan/çalıştırılan şoförlerin;
a) Taşıtın niteliğine uygun sürücü belgesine sahip olmaları,
b) İlgili mevzuatın öngördüğü mesleki yeterlilik belgesine sahip olmaları,
c) Büyük otobüs kullananlarının 26 yaşından gün almış olmaları,
ç) 63 yaşından gün almamış olmaları,
d) Bedeni ve psikoteknik açıdan sağlıklı olduklarını gösteren bir sağlık raporunu yetkili sağlık kuruluşlarından her beş yılda bir almaları,
e) Tehlikeli madde taşıyan taşıtları kullananlarının, ilgili mevzuatın öngördüğü eğitimi aldığını gösteren belgeye sahip olmaları,
f) Uyuşturucu, silah, insan ve gümrük kaçakçılığı ile terör suçlarından dolayı hürriyeti bağlayıcı ceza almamış olmaları,
şarttır.

Psikoteknik Testleri:
Zihinsel ve beceri testleri:
A.Sürekli dikkat testi
B.Seçici dikkat testi
C.Muhakeme testleri A-B
D.Görsel algı ve bellek testi
E.Görsel süreklilik testi
Psikomotor yetenek ve beceri testleri:
A.Tepki hız testi
B.Koordinasyon testi
C.Hız – mesafe ve çarpışma zamanı tahmin testleri
D.Çevresel görüş testi
E.Trafiğe ilişkin görüş testi


Zihinsel Yetenek ve Beceriler
Dikkat:

B) Anlama ve Değerlendirme (Muhakeme) Yeteneği:
C) Hız ve Mesafe Algılama:
D) Geniş Görüş Alanı İçinde Uyaran Fark Etme
E) Şekil Algılamada Görsel Süreklilik:

2) Psikomotor Yetenek ve Beceriler
A) Tepki Hızı:
B) Koordinasyon Düzeyi